Ludożercy z Tsavo

Wcale nie miały grzyw, jak na filmie. Ale był większe, niż ich repliki w muzeum. Zawsze polowały we dwójkę, choć zwykle to samice zajmują się karmieniem stada. Nie wiadomo, dlaczego tak upodobały sobie ludzkie mięso - być może przez złamany kieł jednego z nich, który utrudniał polowanie na zwinną zwierzynę, podczas gdy upolowanie człowieka okazało się niezwykle łatwe. Duch i Mrok. Legenda rozpalająca wyobraźnię.

Słyszeliście kiedyś o „Szalonej kolei donikąd”? Brzmi  romantycznie, prawda? Tak nazywano linię kolejową, która miała połączyć Mombasę z Ugandą, a której budowę rozpoczęła w 1896 roku Brytyjska Kompania Wschodnioafrykańska. Brytyjczycy ścigali się z Niemcami i Francuzami o to, kto szybciej i dalej z linią kolejową dotrze, dlatego wyjątkowo zależało im na jej błyskawicznym ukończeniu. Ściągnięto setki robotników, także z innych brytyjskich kolonii, w tym z Indii, i prace ruszyły pełną parą. Jednak budowa niespodziewanie stanęła dwa lata po rozpoczęciu, gdy trwały w najlepsze prace przy wznoszeniu mostu na rzece Tsavo. Jaka była przyczyna? Niespodziewane ataki dwóch bezgrzywych lwów-ludożerców, które zabijały robotników. Rzecz sama w sobie niezwykła, bo lwy zwykle polują samotnie, w dodatku najczęściej to lwice zajmują się polowaniem i karmieniem swoich kochasiów. Do tego lwy są zwierzętami stadnymi, a te dwa pozostawały we własnym tylko towarzystwie, polując na ludzi a niedojedzone szczątki gromadząc w jednej z jaskiń, znajdującej się w pobliskich wzgórzach.

W tej sytuacji kierujący budową inżynier podpułkownik John Henry Patterson, postanowił zabić lwy. Polował na nie co noc, jednak zwierzęta okazywały się za każdym razem sprytniejsze, budząc przerażenie w pracownikach. Nigdzie nie było bezpiecznie, bo lwy nauczyły się przeskakiwać przez kolczaste ogrodzenie dookoła obozu, nie bojąc się rozpalonych ognisk i wyciągały ludzi prosto z namiotów. Według danych z archiwum kolei, w ciągu kilku miesięcy swojej działalności dwa lwy zabiły 28 osób, jednak sam Patterson pisze w swojej książce o 135 robotnikach. 

Udało się je unieszkodliwić dopiero po kilku miesiącach, w grudniu 1898 roku. Skóry niezwykłych lwów służyły Pattersonowi jako dywaniki, dlatego – kiedy 26 lat później sprzedał je Field Museum – niestety nie były w najlepszym stanie. Wypchane lwy, które w chwili obecnej oglądamy na wystawie, są dużo mniejsze, niż w rzeczywistości, ale tylko tyle udało się ze zniszczonych skór uratować.

Film i zdjęcia autorstwa Towarzysza Życia.

Wydarzenia z Tsavo zwróciły uwagę naukowców, przede wszystkim ze względu na ataki na ludzi. Być może przyczyniła się do tego długotrwała susza, która uniemożliwiła polowanie na tradycyjne źródła pokarmu – antylopy i gazele. Według innej teorii ludojady zasmakowały w ludzkim mięsie w czasie epidemii czarnej ospy, która jakiś czas wcześniej nawiedziła Kenię. Zwłok często nie grzebano i być może właśnie wtedy stały się dla lwów alternatywnym źródłem wyżywienia. A do tego pamiętajmy, że w tamtych okolicach w drugiej połowie XIX wieku prowadziła trasa transportu niewolników. Słabych i chorych po prostu porzucano na drodze, gdzie padali łatwym łupem drapieżników.

Drugim powodem zainteresowania naukowców ludojadami był brak grzywy, jak się okazało w trakcie późniejszych badań, charakterystyczny dla całej populacji tych zwierząt z okolic parku Tsavo. Naukowcy uważają, że ma na to wpływ pożywienie i temperatura otoczenia. Według innej teorii wynika to ze zmniejszenia poziomu testosteronu, związanego z dużą ilością samic, przypadających na jednego samca (zwykle 6 samic, na terenach Tsavo 7-8) a co za tym idzie zmniejszenie ilości konfliktów pomiędzy samcami.

W chwili obecnej Duch i Mrok ciągle znajdują się w Field, ale nie wiadomo jak długo, ponieważ kenijski rząd od jakiegoś czasu dość kategorycznie domaga się zwrotu wypchanych zwierzaków i ich czaszek. Więc kto nie był - marsz do muzeum. Dobrej zabawy:-)